Thật dễ hiểu khi nhiều cha mẹ đều mong muốn con của mình ngủ sâu suốt đêm không quấy khóc, đặc biệt là những ông bố bà mẹ vừa sinh ra đứa con đầu lòng. Con càng ngủ ngon, cha mẹ càng yên tâm. Song, giấc ngủ của con không giống như người trưởng thành. Vì thế, trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình vào nửa đêm khiến cha mẹ lo lắng. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân tại sao trẻ thường giật mình trong đêm và cách hỗ trợ giúp trẻ có một giấc ngủ ngon nhé!

1/ Chu kỳ giấc ngủ của trẻ không giống như người trưởng thành

Chu kỳ giấc ngủ là những vòng lặp liên tục trong giấc ngủ của con người. Trẻ sơ sinh cũng giống như người trưởng thành có hai loại giấc ngủ cơ bản là Non Rapid Eye Movement (NREM) hay còn gọi là giấc ngủ sâu và Rapid Eye Movement (REM) – giấc ngủ nông. Tuy nhiên, “thiên thần nhỏ” khi vừa chào đời cần thời gian để thích nghi với môi trường sống bên ngoài, vì thế em ngủ nhiều giấc và ăn nhiều bữa hơn. Trẻ sơ sinh dành tối đa khoảng ¾ thời gian trong ngày cho việc ngủ. 

Nhưng mỗi chu kỳ rút ngắn hơn chỉ vỏn vẹn từ 0 – 45 phút thay vì 90 – 120 phút như người trưởng thành. Và trong khoảng 45 phút ngắn ngủi đó, 4 giai đoạn cụ thể trong giấc ngủ của trẻ diễn ra:

• Giai đoạn bắt đầu vào giấc ngủ: Trong khoảng 10 phút đầu, mức sóng não của trẻ sẽ giảm dần, tạo cho em có cảm giác lim dim, ngáp nhiều lần và muốn đặt lưng trên chiếc giường ngủ.
• Giai đoạn ngủ: các mức sóng não của trẻ ở giai đoạn này trong trạng thái tĩnh, em đã nhắm mắt và chìm vào giấc ngủ nhưng nếu có va chạm nhẹ hoặc tiếng động lạ có thể dễ dàng làm trẻ thức giấc.
• Giai đoạn giấc ngủ sâu nhất: Đây là khoảng thời gian dành cho giấc ngủ NREM, mức sóng não của trẻ ở mức thấp nhất, em ngủ sâu và khó đánh thức.
• Giai đoạn xuất hiện những giấc mơ: giấc ngủ REM thường diễn ra trong giai đoạn này mang đến những giấc mơ thú vị và đóng vai trò cực kỳ quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Tại giấc ngủ REM, các tế bào não sẽ bắt đầu sản sinh ra Hoocmon tăng trưởng nhằm phát triển não bộ và các kỹ năng vận động cần thiết. Khi đó, dù đang trong trạng thái ngủ nhưng một vài bộ phận trên cơ thể vẫn cử động và con của bạn có thể giật mình tỉnh giấc rồi ngủ lại sau vài phút. Vì thế, vào giai đoạn cuối của chu kỳ giấc ngủ, trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình là phản ứng tự nhiên trong cơ chế ngủ của con. 

 

Trẻ con sinh ra vốn đã không có một nhịp độ sinh học ổn định và giấc ngủ được vận hành với những quy luật khác với người trưởng thành. Bố mẹ không nên quá lo lắng khi trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình, bình tĩnh nắm bắt chu kỳ giấc ngủ của trẻ bằng cách quan sát các thói quen trong chu kỳ ngủ của con. 

Từ đó, bạn có thể đưa ra cách chuyển giấc phù hợp với trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình. Việc can thiệp ngay lập tức khi con giật mình hoặc cử động có thể gián đoạn quá trình sinh học tự nhiên trong cơ thể trẻ. Bố mẹ nên kiên nhẫn quan sát xem con giật mình tỉnh giấc có thể tự mình ngủ lại hay không. Thời gian chờ lý tưởng vào khoảng 5 phút với trẻ từ 1 tháng tuổi. Khoảng 6 tháng tuổi, mẹ có thể chờ bé khoảng 10 – 15 phút.

2/ Trẻ sơ sinh không thể phân biệt được ngày và đêm

Con ngủ hay giật mình trong đêm không hoàn toàn đến từ cơ chế tự nhiên của chu kỳ giấc ngủ. Khó khăn khi phân biệt ngày và đêm cũng là một nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình. 

Bố mẹ nên đưa ra những dấu hiệu giúp trẻ nhận thức được rằng khi màn đêm buông xuống là lúc đặt lưng lên chiếc giường êm ái. Điều này có thể được thực hiện đơn giản bằng cách giảm cường độ ánh sáng xung quanh phòng. Bên cạnh đó, những hoạt động trong sinh hoạt hằng ngày nên lập trình khoa học và theo một thời gian biểu cố định. Đặc biệt trong 3 tháng đầu đời, hình thành thói quen phù hợp với ngày và đêm sẽ hỗ trợ trẻ ngủ ngon và sâu giấc hơn.

3/ Những chiếc răng mới mọc khiến trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình vào nửa đêm

Mọc răng là “cơn ác mộng” của những đứa trẻ. Từ 6 tháng tuổi, những chiếc răng mới mọc có thể khiến con của bạn thường xuyên quấy khóc, cáu bẳng, thậm chí là nguyên nhân của những cơn sốt, dẫn đến trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình thức giấc trong đêm.

 

Bố mẹ có thể cho trẻ ngậm những vật mềm có tính đàn hồi và an toàn vệ sinh để hỗ trợ giấc ngủ cho bé trong giai đoạn mọc răng như ngậm núm vú giả hoặc sử dụng khăn lạnh chườm nhẹ ở lợi giúp con xoa dịu sự khó chịu của những chiếc răng đang mọc, hỗ trợ giấc ngủ ngon hơn và không tỉnh giấc bất ngờ trong đêm. Bên cạnh đó, vỗ về, ru con ngủ bằng những bài hát nhẹ nhàng cũng góp phần an ủi, giúp con dễ chịu và ngủ yên giấc hơn.

4/ Con ngủ không đúng tư thế

Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ), một trong những nguyên nhân gây ra hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) là trẻ có tư thế ngủ không khoa học, gây cản trở đường thở dẫn đến tử vong. Tư thế ngủ là cực kỳ quan trọng giúp trẻ cung cấp đủ oxy hỗ trợ quá trình trao đổi chất được diễn ra thuận lợi.  

 

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, ngủ nằm sấp hay nằm nghiêng là hai tư thế có thể làm đường thở của trẻ hẹp hơn, không lưu thông tốt dẫn đến thiếu oxy để cung cấp cho cơ thể và trong lúc ngủ trẻ có thể giật mình tỉnh giấc. Tư thế nằm ngửa là phù hợp với trẻ sơ sinh giúp quá trình hô hấp của trẻ diễn ra thuận lợi hỗ trợ ngủ sâu giấc hơn.

5/ Bữa ăn không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho trẻ

Chiếc bụng đói có thể là tiếng gọi làm thức tỉnh giấc ngủ của trẻ. Cũng giống như giấc ngủ, bữa ăn dinh dưỡng của con được chia thành nhiều giai đoạn nhỏ nhằm cung cấp kịp thời thức ăn cho chiếc bụng đói của bé. Khi không được ăn đủ bữa hoặc nạp đủ chất dinh dưỡng cần thiết, con của bạn có thể giật mình tỉnh giấc và quấy khóc trong đêm. 

Vì vậy, một giấc ngủ ngon sẽ diễn ra khi mẹ xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, lấp đầy chiếc bụng đói của trẻ trước thời gian ngủ kéo dài trong đêm.

6/ Bố mẹ gián tiếp ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ

Người bên cạnh con mỗi ngày sẽ quyết định sức khỏe của trẻ. Vì thế, bố mẹ nên đảm bảo sức khỏe và an toàn vệ sinh khi ở bên trẻ. Hơn nữa, cả nhà nên hạn chế tiếp xúc với con khi vừa sử dụng thuốc lá, rượu, bia, chất kích thích,…Đặc biệt, khi người mẹ đang trong giai đoạn cho con bú.

 

Một đứa trẻ vừa chào đời đang tập thích nghi với môi trường sống xung quanh. Bệnh tật và những chất kích thích không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ mà còn nhiều tác hại tiêu cực cho sức khỏe của con, khiến trẻ sơ sinh ngủ hay giật mình hoặc quấy khóc về đêm.

7/ Trẻ sơ sinh hay giật mình vì bị tác động bất ngờ từ môi trường xung quanh

Trẻ sơ sinh với chu kỳ ngủ ngắn nên cực kỳ nhạy cảm với tiếng ồn hoặc va chạm xung quanh. Một không gian ngủ yên tỉnh và an toàn là cực kỳ cần thiết, giúp trẻ ngủ ngon và sâu giấc, không hay tỉnh giấc giữa đêm.

Con phát triển tốt là cả một quá trình chăm sóc và kiên nhẫn từ bố và mẹ. Hành trình lớn lên của trẻ là vô vàn những điều mới lạ đôi khi khiến bố mẹ lo lắng. Trẻ sơ sinh hay giật mình khi ngủ có nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng phần lớn đến từ phản ứng sinh học tự nhiên trong giấc ngủ của trẻ. Vì thế, bố mẹ nên quan sát con để tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra phương pháp phù hợp giúp em bé ngủ ngon và sâu giấc hơn.